Search This Blog

Monday, June 1, 2020

مصیبت‌های بارداری در زمان کرونا/آبان پرتویی

مصیبت‌های بارداری در زمان کرونا/آبان پرتویی

ماهنامه خط صلح –  در روزگار شیوع گسترده‌ی ویروس کرونا، محدودیت‌‌های ناگزیر قرنطینه بسیاری از خانواده‌‌ها را مجبور کرده است که برای حفظ سلامتی خود و اطرافیان‌شان، به ناچار زمان بیشتری را در خانه‌هایشان و در نزدیکی اعضای خانواده‌ی خود سپری کنند! در چنین وضعیتی بسیاری از مشاغل در سطح اجتماع، موقتا به حالت تعلیق در آمده‌اند و بسیاری از افراد شاغل نیز به دورکاری مشغول شده و به انتقال فعالیت‌های کاری خود از فضای بیرون به درون فضای خانه روی آورده‌اند که این اتفاق تماس‌‌های مداوم اعضای خانواده را بیشتر کرده است.

این تغییرات و تحولات تنها محدود به شغل افراد نبوده و محدودیت‌‌های قرنطینه بسیاری از جنبه‌‌های زندگی مردم را به نحو متعددی تحت تاثیر خود قرار داده است. می‌‌توان گفت که در برخی از موارد، آثار و نتایج این تحولات و دگرگونی‌ ها تا مدت زمان طولانی ماندگار خواهد بود و پیامدهایی را در آینده‌ی دور و نزدیک به دنبال خواهد داشت.
در این میان تغییراتی که در زندگی اقلیت‌‌های ضعیف‌تر جامعه هم چون زنان به وجود آمده است، باعث شده که بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه‌ی زنان با نگرانی‌های متعددی در مورد وضعیت زنان رو به رو شوند. از جمله‌ی این دغدغه‌‌ها و نگرانی‌‌ها، افزایش بارداری‌‌های ناخواسته در میان زنان است که در آینده‌ی دور و نزدیک تبعات منفی متعددی را به دنبال خواهد داشت.
محدودیت‌‌های قرنطینه و افزایش ساعت‌‌های با هم بودن زوج‌‌ها در کنار هم موجب شده است که رابطه‌ی جنسی غیر پیش‌گیرانه و بارداری‌‌های ناخواسته افزایش پیدا کند. در این رابطه صندوق جمعیت سازمان ملل نیز در گزارشی اذعان کرده است که این دست از محدودیت‌‌های قرنطینه در دوران شیوع گسترده‌ی کرونا در سطح جهان، ممکن است باعث بروز میلیون‌ها مورد بارداری ناخواسته در سراسر دنیا شود. اهمیت این وضعیت، زمانی روشن خواهد شد که فرض کنیم این محدودیت‌‌ها به شش ماه و یا حتی در مدت زمان بیشتری ادامه پیدا کند. در این صورت افزایش آمار به طور بارزی نگران کننده خواهد بود. زیرا طبق برآورد این نهاد در همین مدت نیز، چهل و هفت میلیون زن که درآمد پایینی دارند، نخواهند توانست به بسیاری از اقلام ضد بارداری دسترسی مناسبی پیدا کنند.
بنابراین این مساله زنان اقشار فرودست جامعه و نوزادان‌شان را با خطرهای جدی مواجه خواهد کرد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

تاثیر بیماری کووید ۱۹ بر جنین و زنان باردار

آن چه که مقابله با ویروس کرونا را دشوار کرده است، جدید و نا شناخته بودن آن است. بنابراین نمی‌توان به طور قطع درباره‌ی چند و چون و ابعاد آن به درستی صحبت کرد. به همین ترتیب، تاکنون نتایج به دست آمده بر روی زنان باردار نیز نشان داده است که این ویروس به طور مستقیم تاثیرات نامطلوبی بیش از افراد عادی بر زنان باردار نخواهد گذاشت. این نتایج تا حدودی دل‌ گرم کننده و امید بخش به حساب می‌‌آید اما بسیاری از پزشکان بر تاثیرات غیر مستقیم این ویروس هشدار داده‌اند. به این دلیل که مادر و نوزاد اغلب به عنوان گروه‌‌های حساس در مواجهه با انواع بیماری‌‌ها به حساب می‌‌آیند. البته هنوز قاطعانه به این پرسش پاسخ داده نشده است که آیا ویروس از طریق مادر به فرزند انتقال می‌‌یابد؟ و البته نتایج کنونی تقریبا این ادعا را رد کرده‌اند. اما به نظر می‌رسد سایر عفونت‌‌های ویروسی تنفسی هم چون آنفولانزا در دوران بارداری ممکن است جنین را با مشکلاتی چون وزن کم در زمان تولد و زایمان زودرس رو به رو کند. که این مساله ممکن است در آینده سلامت نوزادان را به خطر بیاندازد. علاوه بر این، زنان باردار به خصوص در ۳ ماهه‌ی سوم بارداری خود از ذخیره‌ی تنفسی کمتری برخوردارند و همچنین سیستم ایمنی آن‌ها با تغییرات قابل توجهی همراه است، بنابراین این احتمال وجود دارد که علائم بروز بیماری برای آن‌‌ها شدید و سخت باشد. از طرفی سرفه‌‌های پیاپی احتمال پاره شدن کیسه‌ی آب را افزایش خواهد داد و این مساله خود احتمال تولد کودک نارس و ممکن است حتی مرده‌زایی را به دنبال داشته باشد.

عدم دسترسی مستقیم به پزشک و مراقبت‌های سلامتی دوران بارداری در زمان کرونا

می‌دانیم که به علت حفظ سلامتی اعضای جامعه در برابر ویروس کرونا، از آن‌ها خواسته شده است که از رفت و آمد به اماکن شلوغ پرهیز کنند و در وضعیت فاصله گذاری اجتماعی و تداوم قرنطینه‌ی خانگی باقی بمانند. این مساله باعث شده است که بسیاری از زنان باردار به علت ترس از پیامدهای حضور در اماکن بهداشتی، نتوانند به مراقبت‌های سلامتی در دوران بارداری دسترسی پیدا کنند. اگر چه تمهیدات از راه دوری برای ویزیت بیمار توسط پزشک صورت گرفته است اما این اتفاق تنها برای زنان طبقات بالاتر جامعه امکان پذیر است و زنان طبقه‌ی پایین در بسیاری از موارد قادر نیستند به این خدمات از راه دور دسترسی پیدا کنند. از طرفی آن‌ها نمی‌‌توانند با حفظ شرایط ایمن به بیمارستان‌‌ها و درمانگاه‌های دولتی مراجعه کنند.
به علاوه گرفتن نسخه‌ی پزشک، دسترسی به انواع داروها و ویتامین‌ها و همچنین حضور در داروخانه‌ها نیز با دشواری‌های متعدد همراه است که در این مساله نیز زنان طبقه‌ی فرودست با مشکلات و سختی‌های بیشتری رو به رو هستند.

پیامد های سقط غیر قانونی و غیر بهداشتی

بارداری ناخواسته تمایل افراد را برای سقط جنین افزایش خواهد داد. دلایل متعددی برای سقط جنین وجود دارد. یکی از مهم‌ترین این دلایل مشکلات اقتصادی شامل سطح پایین درآمد، پایین بودن کیفیت معیشت و نگرانی از تامین مایحتاج مادر و کودک در آینده است. در بسیاری از کشورها از جمله کشور ایران، سقط جنین عملی غیر قانونی و مذموم است. براساس آماری که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارائه شده است، در ایران از میان ۸۰ هزار سقطی که به طور سالیانه اتفاق می‌افتد، بیشتر آن‌‌ها به صورت غیر قانونی و غیر بهداشتی صورت می‌گیرد.
با توجه به این مساله که انجام سقط در ایران شکل قانونی ندارد، ما به اطلاعات دقیقی از عوارض و پیامدهای متعدد جسمی، روحی و روانی، اجتماعی و اقتصادی آن نیز دسترسی نداریم. اما نکته‌ی مهم این است این عوارض بسیار جدی است و بسیاری از این سقط‌های پنهانی با مراجعه به بیمارستان صورت نمی‌‌گیرد.
در دوران قرنطینه و افزایش بارداری‌‌های ناخواسته، قاعدتا ما شاهد افزایش سقط جنین به طور غیرقانونی و غیربهداشتی خواهیم بود. خصوصا برای کسانی که از وضعیت اقتصادی مطلوبی برخوردار نیستند، این مساله افزایش مرگ و میر زنان و بیماری ‌های جسمی و روحی بعد از سقط را در پی خواهد داشت.

وضعیت زنان کم سواد و اقشار کم درآمد در زمان بارداری ناخواسته

همان طور که می‌دانید امکان بارداری ناخواسته در میان زنان فرودست جامعه بسیار بیشتر از زنان طبقات بالا است. دلیل این امر داشتن آگاهی و دسترسی بهتر به مراقبت‌های سالم است. بنابراین آموزش و پایگاه اقتصادی زنان در استفاده‌ی آن‌ها از خدمات سلامتی دوران بارداری بسیار تاثیرگذار است. خصوصا سطح سواد و تحصیلات مادر می‌تواند وضعیت اقتصادی و اجتماعی و نحوه‌ی دسترسی او به مراقبت‌های سلامتی را تغییر دهد. چرا که تحصیلات از طریق افزایش قدرت تصمیم گیری زنان، افزایش آگاهی از خدمات سلامتی و تغییر الگوهای ازدواج، بهره‌مندی از خدمات سلامتی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
در طول سده‌ی اخیر برای کاهش مرگ و میر مادران و کودکان تلاش‌های بسیاری صورت گرفته است که از جمله‌ی این تلاش‌ها فراهم آوردن شرایطی مساعد در جهت تسهیل دسترسی زنان به مراقبت‌های سلامت دوران بارداری و حین زایمان است.
اما با وجود اهمیت بهره‌مندی زنان از چنین مراقبت‌هایی، بسیاری از زنان در دوران بارداری خود از این مراقبت‌‌ها استفاده نمی‌‌کنند. این مساله به عوامل جمعیت شناختی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بستگی دارد.
در این میان زنان طبقات فرودست جامعه، قدرت پرداخت هزینه‌‌های خدمات سلامت مادری را ندارند. خصوصا در روزهای قرنطینه و کرونا، به علت محدودیت حمل و نقل، بیکاری و تغییر در قیمت‌‌های خدمات مراقبت سلامت و هزینه‌های جانبی آن، نبود امکانات مناسب برای سقط جنین، وضعیت این زنان را با دشواری بیشتری همراه کرده است. از طرفی نامناسب بودن فضای فیزیکی مراکز بهداشتی، کمبود تجهیزات در دروان شیوع ویروس کرونا و در دسترس نبودن کادر پزشکی این مشکلات را بیشتر نیز خواهد کرد.

پیامدهای بارداری ناخواسته

دلایل متعددی منجر به بارداری ناخواسته خواهد شد. دلایلی چون گرانی و عدم دسترسی مناسب به انواع وسایل جلوگیری از بارداری، همچنین غیرقانونی بودن سقط جنین و محدودیت‌های اجرایی پزشکی موجب خواهد شد که یک فرزند ناخواسته به جمع خانواده و در نهایت به جامعه اضافه شود.
آن چه که مسلم است این است که فرزند ناخواسته بر روی کیفیت مطلوب جمعیت یک کشور تاثیر نامناسب و جدی می گذارد. در بسیاری از موارد خانواده‌‌ها به دلایل شخصی و محرومیت‌های اقتصادی، مایل نیستند فرزند ناخواسته را نگه دارند. در موارد متعددی دیده شده است که این کودکان به حال خود رها می‌ شوند و هزینه‌‌های کلانی را روی دست دولت و جامعه باقی می‌گذارند.
در آینده نیز به دلیل عدم وجود زیر ساخت‌های اجتماعی مناسب، بحران‌های فردی و اجتماعی بسیاری در انتظار کودک ناخواسته خواهد بود.
بنابراین افزایش فرزند ناخواسته در جامعه به هیچ وجه نوید دهنده‌ی یک جامعه‌ی سالم و پویا نیست و سیر توسعه‌ی جامعه را به سمت نامطلوبی پیش خواهد برد.

No comments:

Post a Comment